Ιστορικό
Τις τελευταίες δεκαετίες, οι κυβερνήσεις έχουν συνειδητοποιήσει ότι η απασχόληση των ατόμων με αναπηρία μειώνει το κόστος των επιδομάτων αναπηρίας για τον προϋπολογισμό των εθνών και μπορεί να μειώσει τη φτώχεια. Αυτό οδήγησε σε πολυάριθμες προσπάθειες σε ολόκληρο τον κόσμο για να πειστούν άλλοι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν να κάνουν πολύτιμη συμβολή στις επιχειρήσεις τους και στην οικονομία γενικότερα.
Ωστόσο, παρά τις πολυάριθμες νομικές ρυθμίσεις και κίνητρα, η κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στην αγορά εργασίας παραμένει δύσκολη. Είναι δύσκολο να συγκριθεί η κατάσταση σε διάφορες χώρες λόγω των διαφορών στους ορισμούς, τις μεθοδολογίες κ.λπ. Ωστόσο, μπορούμε να δούμε ότι το ποσοστό των μη εργαζομένων μεταξύ των ατόμων με αναπηρία είναι σημαντικά υψηλότερο, παγκοσμίως.
Τα άτομα με ΔΑΦ αντιμετωπίζουν μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση. Το ποσοστό απασχολησιμότητάς τους είναι ιδιαίτερα χαμηλό, σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό των ατόμων με αναπηρία. Συγκεκριμένα, λιγότερο από το 10 % των ατόμων με ΔΑΦ απασχολούνται σε σύγκριση με το 45 % των ατόμων με αναπηρία και το 65,8 % των ατόμων χωρίς αναπηρία.
Δομή του νομικού πλαισίου
Λαμβάνοντας υπόψη το εκτεταμένο και πολύπλοκο σύστημα διεθνών προτύπων και συμβάσεων και τις υποχρεώσεις που έχει η κυβέρνηση υπογράφοντας τέτοιες συμβάσεις ή ως μέλη Διεθνών Οργανισμών ή Πολιτικών Ενώσεων, θα εξετάσουμε τρία επίπεδα του νομικού πλαισίου σχετικά με την απασχόληση ατόμων με αναπηρίες: Διεθνείς, Ευρωπαϊκές και Εθνικές.
Από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, πολλοί διεθνείς οργανισμοί έχουν λάβει μέτρα για τη θέσπιση διεθνών προτύπων για τις κυβερνήσεις σχετικά με τον καθορισμό, την αναγνώριση και την τήρηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Ωστόσο, το μέγεθος και η νομική ισχύς αυτών των μέσων ποικίλλει.
Σύμφωνα με το Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής και Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το διεθνές νομικό πλαίσιο δέχεται δύο τύπους μέσων:
Διεθνείς συνθήκες που είναι δεσμευτικές για τα κράτη και δημιουργούν νομικές υποχρεώσεις προς τα συμβαλλόμενα κράτη.
Διεθνείς πράξεις που δεν είναι δεσμευτικές για τα κράτη. Εκφράζουν γενικά αποδεκτές αρχές και αντιπροσωπεύουν μια ηθική και πολιτική δέσμευση των κρατών.
Εφαρμογή του διεθνούς δικαίου
Τα κράτη είναι πρωτίστως υπεύθυνα για τον μετασχηματισμό των νομοθετικών, διοικητικών και δικαστικών πρακτικών, ώστε τα άτομα με αναπηρία να ασκούν τα δικαιώματά τους.
Υπάρχουν τρεις κύριες μέθοδοι για την εφαρμογή διεθνών νομικών πράξεων στο εσωτερικό δίκαιο:
1) Άμεση ενσωμάτωση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στη διεθνή πράξη σε αυτό που μπορεί να ονομαστεί «γραμματολόγιο δικαιωμάτων» στην εθνική έννομη τάξη.
2) Θέσπιση διαφορετικών νομοθετικών μέτρων στο αστικό, ποινικό και διοικητικό δίκαιο για την εφαρμογή των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στις διεθνείς νομικές πράξεις.
3) Αυτοεκτελούμενη λειτουργία διεθνών νομικών πράξεων στην εθνική έννομη τάξη.
